Επεξεργασία οπτικοακουστικού υλικού και σχεδιασμός ήχου της πολυμεσικής εγκατάστασης ΤΕΤΤΙΞ, Φοίβη Γιαννίση, Αθήνα, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), 5/12/2012 - 3/2/2013. Επιμέλεια έκθεσης Σταμάτης Σχιζάκης.

Η πολυμεσική εγκατάσταση ΤΕΤΤΙΞ αποτελεί μέρος μίας τρίχρονης έρευνας με θέμα το τζιτζίκι ως μεταφορά της ποιητικής φωνής. Το τζιτζίκι στο δέντρο ρουφώντας τους χυμούς του τώρα εκλαμβάνεται ως η διαρκής απάντηση στο έξω και η ενσωμάτωση σε ό,τι αυτό προσωρινά περιέχει εν ώρα θέρους, καιρό, σχόλη, επιθυμία και ηδονή. Το έργοείναι μία επιστροφή στο τζιτζίκι μέσα από το μυρμήγκι, δηλαδή την συγγραφή και την εγγραφή. Από το ίδιο το είδος των τζιτζικιών αλλά και την αρχαία μυθοποιητική τους εκπηγάζουν λόγοι/εικόνες που σχετίζονται με την ποιητική μεταφορά, όπως η μεταμόρφωση, η γέννηση, το μεγάλωμα, η ενηλικίωση, το φύτρωμα των ερωτικών φτερών, η επιθυμία, η σεξουαλικότητα, η προσωρινότητα, το πέρασμα του χρόνου, το σώμα και η ποιητική φωνή. Αυτές οι θεματικές διατρέχουν ταυτόχρονα το οπτικό (βίντεο), το ηχητικό (ακουστικά καλάθια) και το κειμενικό (χειρόγραφα) μέρος της οπτικοακουστικής ποιητικής έκθεσης.

Κεντρικό στοιχείο της εγκατάστασης είναι μια σειρά από χειρόγραφες σελίδες τοποθετημένες πάνω σε αναλόγια. Η θέση τους πάνω στο αναλόγιο, ένα εργαλείο που εξυπηρετεί την φωναχτή ανάγνωση κειμένων, δηλώνει πως αποτελούν κείμενα προς εκφώνηση. Ο θεατής που στέκεται από πάνω τους, μεταφέρεται στη θέση του αναγνώστη. Τα χειρόγραφα περιέχουν διάφορα κείμενα, όπως πρόσφατα ποιήματα της Φοίβης Γιαννίση, ιαπωνικά Χαϊκού, εντομολογικές περιγραφές αλλά και αποσπάσματα από αρχαία ελληνική ποίηση και φιλοσοφία. Η μετάφραση και ο σχολιασμός τους από την ποιήτρια προσθέτει νέες πτυχές και αναγνώσεις κλασσικών κειμένων μέσα στο θεματικό πλαίσιο της σχέσης τζιτζικιού, ποίησης και έρωτα, η οποία πραγματώνεται και γίνεται κατανοητή μέσα από την εκφορά του ποιητικού λόγου.

Η σχέση αυτή αποτυπώνεται με πρωτότυπο τρόπο στη Συσκευή Απο-Στήθους Εκφώνησης/´Εκδυμα, 2012 που βρίσκεται στο χώρο σαν αντικείμενο αλλά και ως βιντεοντοκουμέντο στο πλαίσιο μιας πρόσφατης ποιητικής δράσης στη Σχοινούσα. Η Συσκευή Απο-Στήθους Εκφώνησης/´Εκδυμα είναι ένα ένδυμα για ποιητές που δημιουργεί μια προέκταση του στήθους, η οποία επιτρέπει τη στήριξη φύλλων χαρτιού σαν αναλόγιο. Το ένδυμα λόγω του διάφανου υλικού του παραπέμπει σε έκδυμα νύμφης τζιτζικιού ενώ λόγω του σχήματος του μεταμφιέζει τον ποιητή σε φτερωτό έντομο. Το εννοιολογικό αυτό ένδυμα αντιπροτείνει στην πρακτική της αποστήθισης μια ανάγνωση από-στήθους, από καρδιάς.

Το γραπτό προς εκφώνηση κείμενο συμπληρώνεται από μια επιπλέον μετάφραση σε ήχο και εικόνα. Μια μεγάλης κλίμακας βίντεοπροβολή οπτικοποιεί στίχους, περιγραφές εντομολόγων και σκηνές από τον Φαίδρο του Πλάτωνα. Η βιντεοπροβολή λειτουργεί σαν το μεταβαλλόμενο καλοκαιρινό σκηνικό της εγκατάστασης και μεταφέρει τον επισκέπτη σε άλλο τόπο και εποχή, στη θέση του ποιητή, του τζιτζικιού και του θεατή ποιητικών περφόρμανς, στις οποίες το τζιτζίκι κυριολεκτικά αντικαθιστά την φωνή της ποιήτριας.

Σε μια βιντεοσκοπημένη δράση η ποιήτρια στέκεται με το κεφάλι καλυμμένο από ένα καλάθι, μια αναφορά στην αρχαιοελληνική πρακτική του εγκλεισμού τζιτζικιών μέσα σε μικρά καλάθια-κλουβιά. Το ίδιο καλάθι αποτελεί μέρος της εγκατάστασης και καλεί τον θεατή να μιμηθεί τον ποιητή φορώντας το στο κεφάλι. Ο θεατής που τολμάει να «φυλακιστεί» μέσα στο σκοτάδι του καλαθιού, στη θέση του εντόμου, βρίσκεται σε ένα ατομικό ηχητικό περιβάλλον, όπου ακούγονται απαγγελίες ποιημάτων και αποσπάσματα από τραγούδια. Καθώς ο θεατής προσωρινά στερείται την όραση του και παραδίδει την ακοή του στην ποιήτρια, χάνει την επαφή με το χώρο και το χρόνο της εγκατάστασης, χωρίς όμως να παύει να είναι τμήμα της. Η παρουσία του θεατή είναι αυτή που ενεργοποιεί και ολοκληρώνει την εγκατάσταση συνδέοντας, όπως και η ίδια η ποιήτρια, τον ποιητικό λόγο με το επαναληπτικό τραγούδι των τζιτζικιών, καθιστώντας το έργο ΤΕΤΤΙΞ ένα βιωματικό ποίημα.

Δείτε το Δελτίο Τύπου.