Το ερευνητικό έργο αφορά την ιστορική και ανθρωπολογική μελέτη του αστικού φαινομένου στο Βόλο την δημιουργία βάσεων δεδομένων της νεώτερης και σύγχρονης ιστορίας της πόλης και των κατοίκων της και την παραγωγή βάσης δεδομένων και διαδραστικών εφαρμογών με στόχο την ευρεία και δημόσια διάχυση των ερευνητικών πορισμάτων μέσω της δημιουργίας ενός μουσείου πόλης του Βόλου. Η έρευνα διεξάγεται σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του Δήμου Βόλου. Το κτήριο στο οποίο θα στεγαστεί το μελλοντικό μουσείο της πόλης του Βόλου βρίσκεται στην περιοχή των Παλιών.

To έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο – ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) – Ερευνητικό Χρηματοδοτούμενο Έργο Θαλής.

Τα ερευνητικά πεδία του προτεινόμενου έργου περιλαμβάνουν:

  • Ιστορική και ανθρωπολογική έρευνα μέσω των οποίων θα αναδειχθούν οι κοινωνικές δομές, οι οικονομικές και παραγωγικές δραστηριότητες, και η σχέση της πόλης με τον περιβάλλοντα χώρο σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, μεσογειακό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο.  Οι θεματικές της έρευνας αφορούν τις ποικίλες δυναμικές ανάπτυξης της πόλης του Βόλου κατά τους δύο τελευταίους αιώνες σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο. Στόχος μας είναι να προσεγγισθούν το παρελθόν και το παρόν της πόλης μέσα από μια χωρική οπτική που εστιάζει στην αλληλόδραση μεταξύ ιστορικής κληρονομιάς, βιωμένης εμπειρίας και συγκεκριμένων τόπων ανάπτυξης του αστικού φαινομένου (Κάστρο, λιμάνι, σιδηρόδρομος, Πήλιο, Θεσσαλία, χώροι εργασίας κτλ.).
  • Συγκριτική πολεοδομική και αρχιτεκτονική μελέτη της πόλης του Βόλου στο πλαίσιο του μεσογειακού χώρου με σκοπό να   αναδειχθούν πιθανές συγκλίσεις και αποκλίσεις της με άλλες αντίστοιχου χαρακτήρα πόλεις – λιμάνια της Μεσογείου.  
  • Έρευνα για το σχεδιασμό και την υλοποίηση προτύπων για τη διαχείριση και την περαιτέρω αξιοποίηση για ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους συναφείς σκοπούς του υλικού που θα συγκεντρωθεί και των πορισμάτων της έρευνας.
  • Έρευνα για την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών αιχμής με σκοπό την παρουσίαση και διάχυση των αποτελεσμάτων του προτεινόμενου έργου σε μόνιμη  βάση, στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου που είναι υπό δημιουργία.

Το ερευνητικό έργο αποτελεί συνεργασία τριών ερευνητικών ομάδων:

  • του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών/ Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Επικοινωνίας και Οπτικοακουστικής Τεκμηρίωσης (ΕΠΕΟΤ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με υπεύθυνο τον Β.Μπουρδάκη και μέλη τους Γ. Παπακωνσταντίνου, Σ.Παπαδόπουλο,
  • «Ο Βόλος στη νεότερη και Σύγχρονη περίοδο», Τμήμα Ι.Α.Κ.Α. του ΠΘ με υπεύθυνη την Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν και μέλη Ι.Λαλιώτου, Χ.Αγριαντώνη, Β.Γιακουμάκη
  • «Ο Βόλος στο Δίκτυο των Μεσογειακών πόλεων, Μετακινήσεις, Οικονομικές και Πολιτιστικές επαφές», Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Α.Π.Θ. με υπεύθυνη την Β.Χαστάογλου και μέλη Ε.Μαϊστρου, Ε.Αθανασίου, Χ.Χριστοδούλου και συνεργάτρια ερευνήτρια από το εξωτερικό την Cristina Pallini (Department of Architectural Design, Politecnico di Milano).

Συντονίζον τμήμα είναι το ΤΑΜ με επιστημονικό υπεύθυνο και συντονιστή του ερευνητικού προγράμματος τον Γ.Παπακωνσταντίνου.

Η προτεινόμενη έρευνα είναι ιδιαίτερα διαθεματική και προϋποθέτει τη συνεργία μεταξύ ανθρωπιστικών και εφαρμοσμένων επιστημών.  Ακολουθώντας τους σύγχρονους προβληματισμούς μεταβολής και εμπλουτισμού της έννοιας του μουσείου, η ερευνητική ομάδα δεν αντιμετωπίζει το Μουσείο της Πόλης του Βόλου με την παραδοσιακή σύλληψη ενός εντοπισμένου χώρου στα όρια ενός κτηρίου αλλά ως ενός μουσείου- διατοπικού δημόσιου χώρου που αποτελείται από επάλληλα στρώματα εντοπισμένου χώρου (χώροι-τόποι) και δικτυακών συνδέσεων (χώρος ροών πληροφορίας).

Επιδιωκόμενοι στόχοι :

  • η εμβάθυνση σε συγκεκριμένες θεματικές που αφορούν την ανάδυση του αστικού φαινομένου στην Ελλάδα και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Βόλου ως «πολυσυλλεκτικής» μεσογειακής πόλης
  • η πολυπρισματική αποτύπωση της ανθρώπινης δράσης στην πόλη μέσα από τη συλλογή και τη συνδυαστική ανάλυση αρχειακών πηγών, προφορικών μαρτυριών, οπτικοακουστικού υλικού και υλικών τεκμηρίων
  • η ανάδειξη της χωρικής διάστασης  του παρελθόντος και της βιωμένης εμπειρίας
  • η δημιουργία και η εφαρμογή προτύπων και λειτουργικών πρακτικών για τη διαχείριση του υλικού και των αποτελεσμάτων της έρευνας σε βάθος χρόνου και σε ποικίλα επίπεδα (εκπαιδευτικό, ερευνητικό, ενημερωτικό κτλ.)
  • η διαμόρφωση νέων προσλήψεων για την ιστορία της πόλης με την ανάδειξη κοινωνικών ομάδων που συνήθως αποκλείονται από τη δημόσια ιστορία (γυναίκες, παιδιά, φτωχοί, μετανάστες, πολιτισμικές μειονότητες)
  • η έρευνα για το σχεδιασμό και την υλοποίηση καινοτόμων εφαρμογών  με στόχο την ευρεία και δημόσια διάχυση των πορισμάτων της έρευνας μέσω διαδραστικών εφαρμογών που θα απευθύνονται σε ποικίλες ομάδες αποδεκτών-χρηστών (ερευνητές, φοιτητές, εκπαιδευτικούς και μαθητές, μέλη συλλόγων, μετανάστες, τουρίστες, κ.α)
  • η χρήση τεχνολογιών αιχμής για την αξιοποίηση της ιστορικής και ανθρωπολογικής γνώσης και του πολιτιστικού περιεχομένου
  • η διασφάλιση της αειφορίας του έργου, εφόσον τα ερευνητικά του πορίσματα θα αξιοποιηθούν σε μόνιμη βάση από το Μουσείο της Πόλης του Βόλου
  • η καλλιέργεια των σχέσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με την πόλη που το φιλοξενεί μέσα από την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.